ازدواج موقت یا صیغه چیست و چه شرایطی دارد؟

ازدواج موقت یا نکاح متعه، یکی از موضوعاتی است که در فرهنگ‌های مختلف دنیا و در قرن‌های گذشته وجود داشته و هنوز هم در بسیاری از جوامع، مردم از آن استقبال می کنند. در این نوع ازدواج، طرفین ازدواج برای مدتی معین و غالبا کوتاه با هم ازدواج می‌کنند. ویژگی ازدواج موقت این است که شرایط بسیار آسان تری نسبت به ازدواج دائم دارد. بنابراین بسیاری از افرادی که به سبب مسائل مختلف مادی، اجتماعی و… نمی‌توانند به سمت ازدواج دائم بروند به صیغه گرایش پیدا می‌کنند. این نوع ازدواج در برخی کشورها مانند ایران به عنوان یک فرم ازدواج قانونی و شرعی شناخته شده است. منتها در برخی دیگر از کشورها از جانب بعضی گروه‌های مذهبی و اجتماعی مورد انتقاد واقع شده و با محدودیت هایی همراه است. در این نوشته، قصد داریم به اصلی‌ترین جوانب این نوع از ازدواج بپردازیم پس تا پایان با ما همراه باشید.

ازدواج موقت نام‌های گوناگونی دارد. مُتعه ، نکاح منقطع که معروف‌ترین نام آن صیغه است. یکی از دو نوع ازدواجی که در اسلام وجود دارد. این نوع ازدواج شرایط و حواشی مختص به خود را دارد که در این مطلب سعی می‌کنیم با هم بررسی کنیم صیغه یا ازدواج موقت چگونه است به خیلی از سوالات متداول جواب بدیم.

 

صیغه یا ازدواج موقت چیه؟

این نوع ازدواج یکی از دو نوع ازدواج متداول در جهان اسلام است. در ازدواج موقت هردو طرف بر سر مدت مشخص و اغلب محدودی توافق می‌کنند. بنابراین برای مشروعیت این نوع عقد مدت زمان ازدواج مشخص می‌گردد. در این نوع ازدواج نیز مرد شرایط درخواستی زن را بپذیرد و عملی کند. مهریه نیز در آن طبق توافق باید باید پرداخت شود. در ازدواج موقت اصولا به زن نفقه تعلق نمی گیرد و زن و مرد از هم ارث نمی برند اما تمام این مسائل بستگی به توافق و صحبت طرفین دارد.

 

شرایط و ویژگی‌های اصلی صیغه یا ازدواج موقت چگونه است

ازدواج موقت شرایط واضحی دارد. از جمله: رضایت و بالغ بودن طرفین ازدواج، مشخص بودن مهریه و مدت ازدواج، نبود مانع بر سر ازدواج مانند شوهر دار بودن زن و … به علاوه رضایت پدر یا جد پدری خانم، در صورت باکره بودن وی نیز جزو شرایط صیغه موقت است که باید مدنظر قرار گیرد.

 

1. تاریخ شروع وانتهای عقد باید ذکر گردد
2. رضایت کامل طرفین برای انجام عقد ضروری‌ست
3. مشخص بودن و معین بودن مدت عقد الزامی‌ست
4. هم مرد و هم زن باید بالغ باشند
5. مهریه و نحوه پرداخت باید مشخص باشد
6. برای دختران باکره اذن پدر و مادر الزامی ‌ست

آیا می توان دختر باکره را صیغه نمود؟

مهمترین شرط ازدواج حتی از نوع موقتش با دختر باکره کسب رضایت از پدر یا جد پدری‌ست. حضور پدر یا جد پدری در دفترخانه هنگام عقد الزامی‌ست. البته تحت برخی از شرایط خیلی خاص دختر می‌تواند از دادگاه اجازه گرفته و بدون اجازه پدر ازدواج کند. منظور از دختر باکره شخصی‌ست که سابقه ازدواج و رابطه زناشویی نداشته و دوشیزه باشند. دخترانی که به خاطر شوهر کردن و برقراری رابطه زناشویی ، دوشیزگی خود را از دست داده باشند ، نیازی به اخذ رضایت پدر یا جد پدری برای ازدواج موقت یا دائم ندارند. برخی از فقها فتوا به باطل بودن صیغه موقت دختر باکره بدون رضایت پدر داده اند . بر این اساس ، اگر عقد موقتی بدون رضایت پدر خوانده شده باشد ، از اساس باطل بوده و رابطه ایجاد شده بین زن و مرد ، غیر شرعی بوده است .اما نظر فقها با هم متفاوت است.

ما در یک مقاله بصورت جداگانه به صیغه دختر باکره پرداختیم. برای اطلاعات بیشتر توصیه می کنیم آن را مطالعه کنید : ازدواج موقت دختر باکره با مرد بالغ (بدون اجازه پدر)

شرایط صیغه موقت (دختر) بدون اجازه پدر چیست؟

از آن جهت که ازدواج موقت ، به ویژه در مورد دختران ، ممکن است منجر به ایجاد مشکلاتی برای ایشان بشود ، رضایت یا اجازه پدر ، برای ثبت ازدواج موقت یا صیغه ، ضرورت دارد . لذا به این سوال که آیا صیغه موقت بدون اجازه پدر امکان دارد ، باید پاسخ منفی داد، یعنی خیر ازدواج موقت بدون اجازه پدر امکانپذیر نیست.

البته در یک مقاله جداگانه درباره شرایط صیغه با دختر باکره و راههای ثبت صیغه بدون اجازه پدر، پرداختیم. برای اطلاعات بیشتر توصیه می کنیم آن را مطالعه کنید : ازدواج موقت دختر باکره با مرد بالغ (بدون اجازه پدر)

 

 

برخی از قوانین و نکات صیغه یا ازدواج موقت

* حتی در صورت فوت زن در مدت صیغه ، مهریه آن به بستگان درجه اول مانند پدر و مادر تعلق می‌گیرد.
* حتی در صورت برقرار نشدن رابطه جنسی بازهم مهریه به زن تعلق می‌گیرد
* قبل از ایجاد ارتباطی با زن ، مرد می‌تواند با بخشش زمان باقی مانده از صیغه ، مهریه را نصفه کند
* پرداخت یا عدم پرداخت نفقه بستگی به توافق طرفین دارد
* نام شخص صیغه شونده در شناسنامه مرد ثبت نمی‌شود
* زن در ازدواج موقت یا صیغه از زن ارث نمی‌برد
* در صورتی که پدر زوجه با ازدواج موقت دختر خود موافق نباشد ، زن می‌تواند از دادگاه درخواست اجازه ازدواج کند
* زن و مرد قبل از ازدواج نباید رابطه جنسی داشته باشند

 

 

مدت صیغه موقت

حداقل مدتی که زن و مرد می‌توانند در قید ازدواج موقت باشند می‌تواند خیلی محدود و حتی در حد چند ساعت باشد. حداکثر مدت ازدواج موقت نیز ممکن است به حدی طولانی باشد که احکام ازدواج دائم در مورد آن صدق کند. در کل باید گفت که همه چیز به توافق طرفین ازدواج بستگی دارد. منتها مسئله دیگری که در این رابطه وجود دارد عدۀ زن است. یعنی اینکه در ازدواج موقت حتی اگر زمانی که زن و مرد زیر یک سقف و با هم زندگی می کنند خیلی هم محدود باشد، زن باید تا پایان عدۀ خود از هر گونه ازدواجی اعم از موقت یا دائم با افراد دیگر خودداری کند. زمان عده، معادل طول دو دوره قاعدگی یا حدود 45 روز است.

 

چگونه صیغه محرمیت را باطل کنیم (فسخ صيغه موقت)

برای باطل کردن صیغه و ازدواج موقت راه های مختلفی وجود دارند. اولین راه این است که زمان مورد توافقِ عقد موقت به پایان برسد. در این صورت، نیاز به هیچ کاری نیست و عقد به صورت خود به خود باطل می‌شود. راه دیگر این است که شوهر، پیش از اتمام عقد بقیه زمان باقیمانده را به زن ببخشد و هر دو از ازدواج موقت خارج شوند. همچنین در موارد ویژۀ قانونی مثلا داشتن مشکل جسمی، جنسی یا روانی زوج، زوجه می‌تواند از دادگاه تقاضای خروج از عقد موقت کند. به علاوه اگر زوجه به صورت قانونی، وکالتی در زمینه حق طلاق داشته باشد می‌تواند هر زمان که بخواهد به صورت قانونی از عقد موقت خارج شود.

 

شرایط ابطال صیغه موقت :

* جنون هر یک از دو طرف
* انقضای مدت زمان معین و مشخص شده
* فوت یکی از زوجین
* بخشش مدت باقیمانده صیغه از جان شوهر
در صورت وجود چه مشکلی در زن ، مرد حق فسخ عقد را دارد؟
* نابینایی دو چشم
* زمین‌گیر بودن و عدم توانایی در کار کردن
* افضا (مشکلات تناسلی و ادراری و یکی بودن مجرای آنها)
* برخی مشکلات پوستی مانند پیسی
* داشتن بیماری جذام

* وجود استخوان زائد در دستگاه تناسلی که به آن قرن نیز می‌گویند

 

درصورت وجود چه مشکلاتی در مرد زن حق فسخ عقد را دارد ؟

• مشکل کوتاهی آلت تناسلی تا حدی که قادر به برقراری رابطه زناشویی نباشیم
• ناتوانی در برقراری رابطه جنسی
• عدم کارکرد بیضه‌ ها

 

 

عده در ازدواج موقت چند وقت است ؟

عده در عقد موقت در موارد فسخ نکاح، انقضای مدت و بذل مدت، دو طُهر ، در صورت فوت شوهر، 4 ماه و 10 روز و در صورت بارداری زن، تا پایان وضع حمل وی می باشد..عِدّه مدت معینی است که زن پس از جدایی از شوهر یا وفات او به‌لحاظ شرعی نمی‌تواند ازدواج کند.

 

 

 

مهریه در صیغه یا ازدواج موقت چگونه است

اصلی ترین شرط مهریه مالیت داشتن است که می‌تواند منقول یا غیرمنقول باشد. مانند هر نوع ازدواج دیگری، مهریه در ازدواج موقت یک اصل مهم برای تضمین حقوق زوجین و تقویت ارتباطات بین آنها است. این موضوع یکی از شرایط اساسی صحتِ عقد موقت است و غالبا باید از همان ابتدا مبلغ آن مشخص شود. سپس در همان لحظۀ عقد یا در طی دوران زندگیِ مشترک از طرف شوهر به زن پرداخت می‌شود. مهریه باید قبل از به پایان رسیدن زمان عقد توسط مرد پرداخت شود.

مهریه، یک نشان از تعهد شوهر نسبت به زن و تأیید حقوق وی است و ممکن است به صورت پولی، طلا، جواهر، خودرو، مسکن و… باشد. منتها همان طور که در ابتدا گفته شد شرایط صیغه، آسانتر از ازدواج دائم است. بنابراین افراد، توقع و انتظار پرداخت یا دریافت مهریه های سنگین مانند آنچه در ازدواج دائم مرسوم است را ندارند. البته همه چیز به توافق طرفین ازدواج بستگی دارد. عدم تعیین مهریه در عقد موقت موجب ابطال عقد می‌شود.

سوره عقد موقت

در فقه شیعه، آیه 24 سوره نساء به عنوان مجوز قرآن برای انجام ازدواج موقت در نظر گرفته می شود. در این آیه به دادن مهر به زنان متعه شده (صیغه شده) تاکید شده است.

 

متن صیغه موقت

متن صیغه محرمیت بین زوجین می تواند توسط مرد، زن و یا به نمایندگی از آن دو توسط عاقد قرائت شود که با توجه به اینکه چه کسی آن را می خواند عبارت های آن متفاوت است.
جمله صیغه برای اینکه زن آن را بخواند : “زوجتک نفسی فی المده المعلومه، علی المهرالمعلوم” با ترجمه: “من خودم را به همسری تو در آوردم با مدت معین و با مهر معین.” و سپس مرد باید پاسخ بدهد: “قبلت” یعنی “قبول کردم.

خطبه صیغه برای قرائت توسط مرد این است : “زوجت موکلتی (نام زن) نفسی، فی المده المعلومه، علی المهر المعلوم” که یعنی:”من موکلم را به ازدواج خود در آوردم در مدت و مهر مشخص شده.” و در جواب آن زن باید بگوید: “قبلت التزویج” و ترجمه آن:” قبول کردم این ازدواج را” است.
جمله صیغه برای زمانی که توسط شخص سوم یا عاقد خوانده شود : “زوجت موکلتی (نام زن) موکلی (نام مرد) فی المده المعلومه علی المهر المعلوم” یعنی “موکل خودم (نام زن) را به تزویج (نام مرد) در آوردم، درمدت مشخص و با مهریه ی مشخص” و سپس به وکالت از مرد بگوید: “قبلت التزویج لموکلی (نام مرد)” که ترجمه آن “قبول کردم این ازدواج را” است.

در یک مقاله بطور کامل به متن صیغه موقت پرداختیم، پیشنهاد می کنیم مقاله آیه صیغه محرمیت با ترجمه فارسی را مطالعه کنید.

همچنین برای دانلود فایل متن کامل صیغه موقت pdf اینجا کلیک کنید.

 

 

 

مسائل جنسی در صیغه و ازدواج موقت چگونه است

از نظر محدودیت‌ها و اختیارات بین عقد موقت و عقد دائم، تفاوتی نیست. البته جدا از مسائل اخلاقی که مبنای آن بر اساس توافق طرفین است زوجین می‌توانند قبل از عقد با هم، حد و مرز بعضی از بهره‌گیری های جنسی را تعیین کنند. به هر صورت کلیات شرایط صیغه با عقد دائم تفاوتی ندارد.

 

 

 

حق و حقوق زنان در ازدواج موقت

زن در ازدواج موقت از حقوق مساوی با زن در ازدواج دائم برخوردار نیست به گونه‌ای که در ازدواج موقت زن حق گرفتن خرج و مخارج روزانه که همان نفقه است را ندارد و در صورت فوت شوهر، زن در ازدواج موقت از شوهر ارث نمی‌برد .مهریه در ازدواج موقت به زن تعلق می گیرد و چنانچه در ازدواج موقت مهریه‌ای از جانب زوجین تعیین نشود، ازدواج باطل می‌شود.

 

آیا صیغه و ازدواج موقت از نظر تعداد محدودیت دارد؟

ازدواج موقت در مورد شخصی که از ازدواج دائم محروم است و یا دسترسی به زن خود ندارد و ممکن است به گناه بیفتد استحباب دارد و به آن تشویق شده است، اما نسبت به کسی که ازدواج دائم نموده و زنش هم پیش او است و بی نیاز از آن است، استحباب و تشویق به آن قابل اثبات نیست.

 

آیا ازدواج موقت شرعی است؟

پاسخ کوتاه: بله. ازدواج موقت یا همان صیغه یکی از دو مدل ازدواج در اسلام است. البته که شرایط و چهارچوب‌هایی برای آن قائلند که در همین مطلب به آن پرداخته شد. یکی از دلایل اصلی وجود چنین نوع ازدواجی اساساً و ماهیتاً برای جلوگیری از گناه است.

 

آیا متعه یا همان صیغه موقت در صدر اسلام وجود داشته است؟

در اینکه متعه در ایام حیات رسول خدا صلی الله علیه وآله مشروع بوده است هیچ شکی نیست : در این زمینه این کثیر سنی مذهب می گوید: ولا شک أنه کان مشروعا فی ابتداء الإسلام، هیچ شکی در این نیست که متعه در ابتدای اسلام جایز بوده است (تفسیر ابن کثیر ج1 ص475).

حکم صیغه در اسلام

در میان افراد مسلمان، نظرات مختلفی در مورد صیغه وجود دارد. برخی از مکتب‌های اهل سنت، اباضیه و زیدیان این نوع از ازدواج را حرام و غیر قانونی می‌دانند. منتها شیعیانِ امامیه، آن را مشروع و صحیح می‌پندارند هرچند که تعریف ازدواج موقت در شریعت اسلام به‌وضوح بیان نشده است. برخی از افراد، معتقدند که تعریف متعه با ازدواج یکسان نیست، اما بسیاری از علمای شیعه این دو را به عنوان یک مفهوم واحد می‌پذیرند. در کل، ازدواج موقت در اسلام به معنای ازدواجی است که برای مدت معینی بین دو نفر انجام می‌گیرد. پس از این مدت، طرفین ازدواج به‌صورت خودکار از این ازدواج جدا می‌شوند. در این نوع ازدواج، مرد و زن به‌صورت قانونی با یکدیگر ازدواج می‌کنند و مانند هر ازدواج دیگری باید شرایط خاصی مانند پرداخت مهریه، تعیین شرایط مالی و زمان ازدواج را رعایت کنند.

 

تفاوت های مهم ازدواج موقت و دائم چیست؟

مهمترین تفاوت‌های عقد دائم و موقت در قوانین مربوط به مهریه ، ارث و مدت زمانی‌ست که مشخص می شود.

 

ازدواج دائم	ازدواج موقت
عدم نیاز به تعیین مدت	تعیین مدت در عقد موقت
می توانند بعد از ازدواج نسبت به تعیین مهریه توافق کنند	مهریه باید قبل از جاری شدن خطبه تعیین شود
مرد موظف به پرداخت نفقه است	مرد موظف به پرداخت نفقه نیست
طلاق وجود دارد	طلاق وجود ندارد چرا که زمان مشخص است
عده سه طُهر	* عده دو طُهر
زن و شوهر از هم ارث می برند	زن و شوهر از هم ارث نمی برند

* توضیح : منظور از عده دو طُهر یعنی دو مرتبه عادت ماهیانه کامل شود. مگر اینکه زن به اقتضای سن عادت‌ زنانگی نبیند که در این صورت دو طهر معادل ۴۵روز در نظر گرفته می شود.

 

شرط ارث در ازدواج موقت

قاعده در ازدواج موقت عدم ارث بردن زوجین از یکدیگر است اما آیا می‌توان شرط ارث نمود یانه دو دیدگاه وجود دارد دیدگاه اول که موافق قول مشهور در فقه امامیه است جواز چنین شرطی است. دیدگاه برخی از حقوق‌دانان هم عدم جواز شرط ارث در ازدواج موقت می‌باشد. 

 

پرداخت مهریه در صیغه یا ازدواج موقت چگونه است

1. مهریه و نحوه پرداخت باید مشخص باشد
2. پرداخت مهریه قبل از اتمام مدت مشخص باید صورت پذیرد
3. حالت عندالمطالبع یا عندالاستطاعه در مهریه ازدواج موقت هم وجود دارد
4. اگر مهریه پول نقد باشد با توافق زوجین می توان به صورت اقساطی پردخت شود
5. اگر عقد موقت توسط عاقد در دفتر جاری شود زوجه برای دریافت مهریه می تواند قانونی اقدام کند
6. در عدم درج رسمی در دفتر خانه زن می تواند از طریق دادگاه اقدام به شکایت کند

آیا رزرو هتل با صیغه‌نامه امکان‌پذیر است؟

با اینکه این روش محرمیت کاملا قانونی است اما بسیاری از هتل‌ها قوانین خاص خودشان را در رابطه با پذیرش صیغه‌نامه دارند. هتل های ایران در خصوص ارائه صیغه نامه برای اثبات محرمیت زوج ها بدون توجه به قوانین ملی، براساس قوانین داخلی خود اقدام می کنند. یعنی برخی هتل ها میهمانان با صیغه نامه را پذیرش می کنند و برخی نیز میهمانان با صیغه نامه را پذیرش نمی کنند.از ا«جایی که صیغه می تواند انواع مختلفی داشته باشد شاید بهترین کار پرسیدن از هتل مدنظر است. اما بسیاری از هتل ها صیغه نامه را به عنوان یک مدرک معتبر می پذیرند. هتل های ایران در خصوص ارائه صیغه نامه برای اثبات محرمیت زوج ها بدون توجه به قوانین ملی، براساس قوانین داخلی خود اقدام می کنند. یعنی برخی هتل ها میهمانان با صیغه نامه را پذیرش می کنند و برخی نیز میهمانان با صیغه نامه را پذیرش نمی کنند.

           ارائه شناسنامه برای خواندن مشخصات همسر به ویژه برای زوجه ضروری‌ست. برخی از هتل‌ها صیغه نامه بدون مهر محضری را می پذیرند اما نیاز به نامه پذیرش نزدیکترین اداره اماکن نیروی انتظامی را دارند.

در مقاله صیغه نامه برای هتل بصورت کامل درباره شرایط اقامت در هتل با عقد نامه موقت صحبت کردیم.

 

 

صیغه‌نامۀ مورد پذیرش هتل‌ها

اما می توان با اطمینان گفت صیغه نامه محضری با مهر برجسته تنها صیغه نامه رسمی است که مورد پذیرش اکثر هتل‌ها می‌باشد. البته همانگونه که در قسمت قبل ذکر شد بهترین پرسیدن از هتل مقصد برای اطمینان خاطر بیشتر است.

 

 

در چه مواردی ازدواج موقت باید به ثبت برسد

در کل نکاح یک عقد رضایی‌ست و وقوع آن نیاز به تشریفات خاصی ندارد. بنابراین لزومی برای ثبت ازدواج وجود ندارد. و الزام به ثبت نکاح در قانون حمایت خانواده مختص عقد دائم است ؛ نه عقد نکاح موقت. البته طبق ماده 21 قانون حمایت خانواده، اگر زوجه ضمن عقد موقت، باردار شود، حتماً باید نکاح آنها ثبت و صیغه نامه صادر شود، البته در شناسنامه طرفین چیزی ثبت نمی شود ؛

 

ماده 21 قانون حمایت خانواده

نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح موقت را تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی می داند و ثبت آن را در موارد زیر الزامی دانسته:

1. باردارشدن زوجه
2. توافق طرفین
3. شرط ضمن عقد

یعنی اگر در مدتی که زن و شوهر در وضعیت صیغه هستند، بچه دار شوند، (منظور باردار شدن و یا به دنیا آمدن فرزند است) ضروری است که تا قبل از اتمام زمان عقد موقت، شوهر نسبت به ثبت قانونی صیغه اقدام کند تا مشمول مجازات قانونی قرار نگیرد.

همچنین توافق طرفین نیز از دیگر موارد الزام به ثبت صیغه موقت است. در صورتی که زن و شوهر قبل از آن که عقد موقت نمایند، با هم توافق کرده باشند تا صیغه را ثبت کنند، پس در این صورت اجباری است که صیغه موقت در دفتر ازدواج ثبت شود.

علاوه بر این که در صورتی که لازم است شرط دیگری ضمن عقد اجرا شود، پس حتماً بایستی ثبت عقد موقت در محضر صورت گیرد. در غیر این صورت، شرط مورد توافق، لازم الاجرا نخواهد بود.

 

مدارک لازم برای ثبت ازدواج موقت

• شناسنامه عکس دار هر دو زوج و فتوکپی آن
• کارت ملی زوجین
• شناسنامه یا کارت ملی پدر و یا گواهی فوت آن در صورت فوت
• در صورتی که زن قبل از آن ازدواج کرده باشد نیاز به اجازه پدر ندارد

 

برای اطلاع کامل از مدارک مورد نیاز برای ثبت عقد موقت، مقاله ی مدارک لازم جهت صدور صیغه نامه موقت را مطالعه کنید.

 

درصورتی که جواب سوال خودتان را در بالا پیدا نکردید، به راحتی می توانید با ما تماس بگیرید.